Vierbaansweg naar mijn droom

Verzameltaxi's kennen we uit Mali, Marokko en India. Ook in Oezbekistan is het heel gebruikelijk om met meerdere passagiers een auto te delen. Elke grotere plaats kent een speciale plek waar taxi's staan te wachten tot ze voldoende personen hebben verzameld om aan een wat langere rit te beginnen. Onze hoteleigenaar kent een taxichauffeur die op Urgench en Khiva rijdt. Deze man neemt ons vanaf het hotel mee naar de verzamelplek en heeft binnen een half uur twee medereizigers gevonden. Prachtig om een tijdje het spel tussen chauffeurs en potentiële klanten gade te slaan. Onze medereizigers zijn een jong stel met een kindje van misschien anderhalf. De hoofdweg westwaarts is slecht: grote kuilen, nauwelijks asfalt en smal, heel smal. We vragen ons af hoe we de ruim 400 kilometer in vijf tot zes uur kunnen afleggen. Maar na 90 kilometer begint een soort vierbaans snelweg. De rit duurt uiteindelijk precies vijf uur, inclusief de stop in hartje Urgench om onze medepassagiers af te zetten. Vier tankbeurten zijn ook nodig. De taxi rijdt op gas: Uzbekgaz. Veel goedkoper dan benzine vertelt de chauffeur. En wij vonden de benzineprijs al laag. Nu begrijpen we ook waarom in de steden zoveel minibusjes met een rij gastanks op het dak rond rijden. Zou Oezbekistan zijn eigen 'Groningen probleem' hebben?

Rond half drie rijden we de noordelijke poort van het oude, ommuurde stadscentrum van Khiva binnen en zet de chauffeur ons af bij het hotel dat ik vooraf had uitgezocht. Dankbaar om zijn goede, anticiperende rijstijl op deze flinke rit nemen we afscheid en nemen intrek in het meest luxe hotel van onze reis tot nu toe. Het zal wennen worden om te slapen zonder matraskuilen en springveren die in je rug prikken. Maar omdat we morgen middag al verder reizen en nog niet hebben gegeten, haasten we ons richting centrum. De waarheid? We willen gewoon zo snel mogelijk die prachtige azuurblauwe minaret zien, de hoofdreden waarom ik naar Khiva wilde. het hele centrum blijkt echter vol te staan
met fraai betegelde minaretten: hoge, lage, dikke, dunne en sommige hebben meer weg van een vuurtoren uit een prentenboek. En dan staat hij voor ons: de Kalta Minor en ik ben heel blij.

Bij een kraampje eten we een hotdog aan een tafel die we delen met twee omaatjes die op stap zijn in eigen land en al net zo genieten als wij. Van de stad en van hun softijsje. Uren dwalen we door de oude stad. Alle woonhuizen zijn opgetrokken van leem. Op elke hoek een moskee, madrassa of minaret, koepels en meer of minder mooie woonhuizen. Het centrum staat op de Unesco lijst voor werelderfgoed en daar zitten duidelijk restricties aan vast. Geen restricties voor het plaatsen van souvenirstalletjes langs de buitenkant van mooie gebouwen en op binnenpleinen. Bijna iedere madrassa is omgetoverd tot hotel of restaurant. Het voelt dubbel. Wim en ik noemen dit het 'Bhaktapur effect'. Ook deze oude koningsstad in de Kathmandu vallei in Nepal kwam op diezelfde Unesco lijst. Prachtig dat het geld en aandacht voor behoud met zich mee bracht. Tegelijkertijd werd een levendige stad een soort museum en daaraan verbonden luxe toerisme en prijzen die voor de doorsnee nationale toerist nauwelijks te veroorloven is. En het gewone dagelijkse leven verdween grotendeels, werd vervangen door alom zichtbaar toerisme. Zo ook hier.

Tot tegen het donker worden dwalen we rond in deze prachtige binnenstad die hooguit een kilometer bij een kilometer meet. Steeds nieuwe, mooie plekjes. Adembenemend gewoon en we nemen ons voor om morgen op tijd op te staan om alles nog eens te zien bij een andere lichtinval.

Avondeten doen we net buiten de oude stadswal. Een knus lokaal tentje wordt gerund door een ijverig echtpaar. Hij maakt spiesjes klaar buiten op een langwerpige barbecue. Zij heeft de regie in de keuken en in een mum van tijd staat onze tafel vol lekkers: shashlik, komkommer- tomatensalade met bieslook en peterselie, gebakken noedels, een plat brood gevuld met flinterdun gesneden vlees en een grote pot citroenthee. Borden vol tussen ons in en ieder een klein
bordje voor zich om de uitgekozen hapjes op te leggen en weg te happen. We genieten van de smaak maar ook de hartelijkheid van deze mensen. Op de achtergrond in grootbeeld Oezbeekse slow tv. We slenteren terug naar ons hotel, genietend van de verlichte Kalta Minor.