Op pad met. Aeroflot

Dertig jaar geleden zou ik er niet aan hebben gedacht een Aeroflot vlucht te boeken. Gewoon te oude toestellen. Nu zit ik heerlijk in de redelijk nieuwe Boeing met bestemming Moscou. De dagen voor vertrek waren razend druk: school examencijfers van drie klassen rond krijgen, klassen overdragen, nakijken, zorg voor Mamma Aaltje goed regelen, wassen, spullen klaarleggen en meer. Toch vallen alle puzzelstukjes uiteindelijk in elkaar en sluiten we de drukke weken af met een kopje koffie even voor negenen samen met Marion die ons op het station brengt. Dan daalt rust op me neer. Heerlijk in de trein het voorjaar zien voorbijkomen, goed de tijd op Schiphol en een aangename vlucht naar de hoofdstad van Rusland. Een mooie
film kijken over Astrid Lindgren en voor we het weten zijn we, met een half uur vertraging, op onze overstapplaats. Veel medepassagiers hebben nu een te krappe overstaptijd en we laten mensen voorgaan bij paspoort- en bagagecontrole. Dan lopen we van terminal F naar E langs de overdaad van tientallen Tax-free winkels. Als kind van de koude oorlog kan ik deze omslag naar puur kapitalisme in Oost Europa nog steeds niet goed bevatten.

Ook de Airbus naar Tashkent zit goed vol. Deze keer geen scherm voor films maar wel een heerlijke maaltijd. We zitten naast Laziz, een Oezbeek die jaren in New York heeft gewoond. We vragen elkaar uit over elkaars land en een mooi gesprek ontwikkelt zich. Hij vertelt hoe een Amerikaanse professor hem in het bijzijn van medestudenten vroeg hoe het was om in een dictatuur als Oezbekistan te leven en liet zich heel negatief over zijn land uit. Hij was toen in shock en vroeg haar of alle Amerikanen een dak boven hun hoofd hebben, gratis medische zorg hebben en in familieverband leven zodat ook voor de ouderen goed gezorgd is. Laziz vertelt ons over de tijd van de bezetting door de Sovjet-Unie. Hoe alle moskeeën werden vernietigd, imams gevangen genomen of gedood en mensen in overheidsfuncties landgenoten verraadden. En hoe na de val van het communisme president Karimov niet in de door de Sovjet-Unie uitgelokte val van een oorlog met buurlanden trapte. Hoe hij na 1992 met ferme hand het land weer heeft opgebouwd dat was leeggeroofd gedurende tientallen jaren van overheersing door de machtige noorderbuur. Nu heeft het land voldoende landbouw en veeteelt om de bevolking te voeden. Het verreweg belangrijkste exportproduct is goud en andere mineralen. Het onderwijs tot einde middelbare school is gratis en ongeveer 30 % van de studieplaatsen wordt met beurs gegeven aan goed presterende jongeren. Ook produceert het land zijn eigen auto's. Het zijn Chevrolet maar volgens eigen ontwerp en gemaakt in Oezbekistan.Voorafgaand aan deze reis hebben we gelezen over de dictatuur in het land dat we gaan bezoeken, maar zien dit nu ook in een wat ander licht. Hoeveel landen zijn er niet na de val van het communisme in chaos en wanbeleid geraakt, inclusief Rusland zelf. Volgens Laziz is zijn land er nu aan toe de teugels wat te laten vieren. Zelf merkten we al dat de regels voor toeristen aanzienlijk soepeler zijn geworden. Per 1 februari bleken we zelfs geen visum meer nodig te hebben. We hopen er deze reis achter te komen hoe dit in het dagelijks leven van de Oezbeken uitpakt. Hoe heftig is het om in dit land te leven? We zullen zien. Het gesprek is in ieder geval erg goed. En ook wij vertellen natuurlijk over Nederland, verkiezingen, koningshuis en toeristische zaken. Laziz biedt ons aan ons af te zetten bij ons appartement in het centrum mocht de eigenaar van ons logeeradres niet komen. Vlak voor vetrek kregen we namelijk het bericht dat zij ons wilden ophalen mits de auto op tijd gerepareerd was. Wel, er staat niemand, de ene geldautomaat op het vliegveld is alleen voor visa cards en de andere leeg. Dus staat Laziz er op ons weg te brengen. Zijn vrienden hebben pech onderweg en uiteindelijk staat ruim een uur na aankomst de vader van Laziz met de auto voor ons. We rijden over grote, met kleurig neonlicht bloemen verlichte straten naar onze verblijfsplats waar de eigenaar al meer dan een uur op een bankje voor het appartement zat te kleumen. We wisselen contactgegevens uit met Laziz en nemen afscheid. Het appartement is simpel maar prima: woon- en slaapkamer, keuken en badkamer, allemaal Sovjetstijl. Vlot kruipen we in bed maar kunnen na alle drukte en de nieuwe indrukken de slaap nog lang niet vatten.